Wat is de BIOS
Waar flash geheugen het meest voor gebruikt wordt is de basic input/output system, ook wel BIOS genoemd. Op eigenlijk alle computers waar de BIOS aanwezig is zorgt hij dat alle chips, harde schijven, poorten en de processor met elkaar kunnen functioneren.
Elke desktop en laptop computer heeft een microprocessor als centrale bereken eenheid. Deze processor is een hardware component. Om hem zijn werk te laten doen voert de processor een set met instructies uit dat software wordt genoemd. Je bent waarschijnlijk bekend met de twee verschillende types software:
Het besturingssysteem – Het besturingssysteem verleent een reeks diensten voor de applicaties die op de systeem lopen en het regels tevens de gebruikersinterface van je computer.
De applicaties – Applicaties zijn stukjes software die geprogrammeerd zijn om bepaalde taken uit te voeren. Browser applicaties, e-mail applicaties, tekstverwerkers, noem maar op.
Er is alleen nog een derde stukje software om een PC goed te laten functioneren en dat is de BIOS.
Hoe werkt de BIOS
De BIOS software heeft verschillende functies, de meest belangrijke daarvan is het laden van het besturingssysteem. Als je de computer aanzet en de processor probeert zijn eerst opdracht uit te voeren, dan moet die opdracht ergens vandaan komen. Deze opdracht kan niet van het besturingssysteem komen, want deze is geïnstalleerd op de harde schijf en de processor kan dat niet benaderen zonder te weten hoe. De BIOS levert deze instructies. Sommige andere taken die de bios uitvoert zijn:
De Power-on self-test (POST) die bij alle verschillende hardware componenten kijk of ze naar behoren werken
Het activeren van verschillende andere BIOS chips die op andere anwezige kaarten in de in de PC aanwezig zijn. Grafische kaarten hebben bijvoorbeeld soms een eigen BIOS.
Bepaalde routines uitvoeren die het besturingssysteem gebruikt. Dit zijn dingen als het beheren van het toetsenbord, de monitor en de seriële en parallelle poorten. Dit gebeurt vooral bij het opstaren van de PC.
Het beheren van een aantal instellingen van bijvoorbeeld de harde schijf en de klok.
De BIOS heeft ook een speciaal stukje software die de belangrijke componenten in de PC laat communiceren met het besturingssysteem, want interfacing wordt genoemd. Alle software op de BIOS is normaal gesproken opgeslagen op Flash geheugen dat in een chip op het moederbord zit, soms is de chip van een ander type ROM geheugen.
Het opstarten
Tijdens het opstarten van de computer werkt de BIOS een lijst van opdrachten af die hij moet uitvoeren:
Controleren van de CMOS (complementary metal oxide semiconductor) – Als je de computer aanzet dan begint de BIOS met het controleren van de instellingen van de CMOS. In de CMOS staan alle systeem gegevens, als er iets aan het systeem veranderd dan ziet de BIOS dat en past hij de CMOS er op aan.
Het laden van de Interrupt handlers en device drivers – Na het laden van de CMOS gaat de BIOS de Interrupt handlers en de drivers laden. Deze software pakketjes zijn nodig als vertalers tussen de componenten en het besturingssysteem. Hierdoor is het mogelijk dat de componenten en het besturingssysteem correct met elkaar kunnen communiceren. Als je de muis beweegt dan vertaald een Interrupt handler aan de processor wat er bedoeld wordt en de processor geeft het dan weer door aan het besturingssysteem. Drivers zijn ook software pakketjes maar die bevatten de basis besturing gegevens van hardware componenten zoals harddisk, diskdrive, toetsenbord en muis. Omdat de BIOS constant signalen krijgt van alle hardware wordt er meestal een kopie van deze software naar het RAM geheugen gekopieerd om alles sneller te laten lopen.
Videokaart controleren – Na het laden van de interrupt handlers gaat de BIOS de videokaart laden. De meeste videokaarten hebben een eigen BIOS die het geheugen en het type grafische processor aangeeft. Als er geen eigen BIOS op de videokaart aanwezig is dan staat er meestal informatie op een ander ROM geheugen op het moederbord dat de BIOS kan laden.
Opstarten of herstarten – Het volgende dat de BIOS gaat doen is kijken of het starten om een opstart of een herstart gaat. Als het om een herstart gaat dan slaat de BIOS bepaalde onnodige dingen van het POST proces over.
Bij het opstarten – Als het BIOS ziet dat het niet om een herstart gaat dan gaat hij het RAM geheugen testen op lees en schrijf fouten. Ook worden de PS/2 en USB poorten voor het toetsenbord en de muis gecontroleerd en wordt er gecontroleerd of er PCI bussen aanwezig zijn. Als er PCI bussen aanwezig zijn dan worden alle kaarten die aanwezig zijn gecontroleerd. Als de BIOS een fout vind in dit proces dan is dit altijd een hardware fout en wordt dat kenbaar gemaakt met een bepaald aantal piepjes of een bepaalde tekst op het scherm.
Hoe stel je de BIOS in?
Wanneer je de computer aanzet begint de BIOS met het controleren van de instellingen van de CMOS. Om de instellingen handmatig te wijzigen kun je tijdens het opstarten van de computer met een bepaald commando in de BIOS komen. Dit commando wordt meestal tijdens het opstarten op het scherm weergegeven. Veel voorkomende commando’s om in de BIOS te komen zijn bijvoorbeeld “Esc”, “Del”, “F1”, “F2”, “Ctrl-Esc” en “Ctrl-Alt-Esc”. Als je door het juiste commando in de BIOS terecht komt dan krijg je een beginscherm waar alle opties staan die handmatig in te stellen zijn. Je kunt hier bijvoorbeeld de systeemtijd en datum instellen en de volgorde waarin de BIOS naar het besturingssysteem moet zoeken. Zo is het ook mogelijk om de instellingen van de harddisk, floppy drive en CD-rom te wijzigen.
Wees erg voorzichtig bij het veranderen van de instellingen. De kans is aanwezig dat bij verkeerde instellingen de computer weigert op te starten.
Instellingen in de CMOS chip dienen in het geheugen vast te worden gehouden, hiervoor dient er altijd een spanning op de chip te staan. De BIOS gebruikt hiervoor meestal een Ni-Cad oplaadbare batterij die op het moederbord zit. Deze batterij heeft de mogelijkheid om de instellingen jaren vast te kunnen houden. Tegenwoordig zijn er ook CMOS chips die een ingebouwde lithium batterij hebben die ongeveer 10 jaar mee kunnen gaan.
Hoe update je de BIOS
In het geval dat een computer wat ouders is dan kan het voorkomen dat de BIOS nieuwe sofware nodig heeft om nieuwe hardware te kunnen herkennen. Omdat de BIOS in een soort ROM geheugen is opgeslagen is het moeilijker om deze te verversen dan andere software. Om de bios te kunnen vernieuwen heb je software nodig van de fabrikant van het moederbord, deze kun je vaak vinden op de website van deze fabrikant. Hier zullen in de meeste gevallen ook de instructies staan over hoe je de software moet installeren.