Wat is lichaamstaal

De manier waarop een boodschap overkomt wordt natuurlijk bepaald door de inhoud van de boodschap. Maar uit onderzoek is gebleken dat minstens de helft (en volgens sommige onderzoeken nog meer) van de effectiviteit wordt bepaald door lichaamstaal.

Hoe werkt lichaamstaal

Er zijn een aantal facetten van lichaamstaal.

Gezichtsuitdrukking

Mensen kunnen via hun gezicht een vrijwel oneindig aantal emoties uitdrukken. De spieren van het gelaat zijn daar in de loop van de evolutie als het ware in gespecialiseerd geraakt.

Het is dan ook vrijwel onmogelijk om je emoties niet via je gezichtsuitdrukking te uiten. En de meeste mensen kunnen feilloos waarnemen en interpreteren hoe iemand zich voelt, alleen maar door naar het gezicht van de ander te kijken.

Het is niet eenvoudig om een gelaatsuitdrukking die bij een bepaalde emotie hoort te spelen of te imiteren. De luisteraar die het gezicht van de spreker er bij ziet, zal vrijwel direct merken dat het uitgedrukte gevoel niet oprecht is.

Als je dus aan iemand een verhaal probeert te vertellen dat je iets jammer vindt, en je probeert het bijbehorende gezicht op te zetten, dan heeft de ander dat meteen door. En het is vrijwel onmogelijk om een aardig gezicht op te zetten als je spreekt met iemand aan wie je een hekel hebt.

Ogen

Hoe het precies werkt is voor wetenschappers nog onduidelijk, maar mensen kunnen veel zien over de emoties van andere mensen door ze in de ogen te kijken.

Maar ook of je iemand wel of niet recht aankijkt heeft een betekenis in zich. Naar de grond kijken wordt vaak uitgelegd als verlegenheid, en de andere kant op kijken wordt vaak gezien als ‘iets te verbergen hebben’.

Veel mensen hebben een bril nodig om goed te kunnen zien. Het montuur van de bril is erg bepalend voor de manier waarop je overkomt op anderen. Een dik en donker montuur maakt de ogen minder goed zichtbaar (zeker van een afstandje).

Huilen

Wanneer iemand moet huilen (om welke reden dan ook), dan wordt dat door andere mensen soms negatief uitgelegd. Huilende mensen worden soms als onzeker, labiel of aanstellerig gezien.

Je image kan dus, terecht of onterecht, veranderen als je in het bijzijn van andere mensen huilt.

Huilen is een uiting van emoties zoals verdriet, angst, woede, maar soms ook van geluk of liefde. Als mensen de situatie en de bijbehorende gevoelens herkennen, zullen ze je tranen begrijpen. Niemand vind het vreemd als je moet huilen op een begrafenis van iemand die je dierbaar is.

Kleding

Strikt genomen is je kleding natuurlijk geen onderdeel van je lichaam, maar omdat je lichaam er grotendeels in verpakt zit, bepaalt je kleding toch een belangrijk deel van je uitstraling.

Niet alleen de inhoud van je boodschap, maar ook de wijze waarop je die verpakt, is bepalend voor het effect. En aangezien lichaamstaal een belangrijk aandeel heeft in de verpakking, is dus ook de kleding belangrijk.

Niet voor niets trekken mensen die gaan solliciteren hun nette kleding aan. Door je kleding zorgvuldig te kiezen kun je als het ware aangeven dat je een zorgvuldige persoon bent.

Het omgekeerde is ook het geval. Als je een succesvolle ondernemer of belangrijke wetenschapper in het weekend in de supermarkt tegen komt, terwijl hij of zij een vuil traingspak en oude sportschoenen aan heeft, zul je deze persoon anders inschatten.

Je kunt je kleding ook gebruiken als een manier om je te profileren. Dat is vaak alleen maar een kwestie van een accent. Zo werd Prins Claus extra herkenbaar toen hij zijn stropdas afdeed. En sommige politici proberen zich te onderscheiden door altijd een vlinderdasje te dragen.

Aanraken

Wanneer je met iemand spreekt, zeker als het iemand is die je nog niet zo lang kent, dan zal je merken dat je als het ware vanzelf een soort veilige afstand tot elkaar houdt. Als je iemand die je niet kent per ongeluk aanraakt (bijvoorbeeld in een drukke winkel) dan is het gebruikelijk om daarvoor je excuses te maken.

Naarmate je iemand beter kent, zal er vanzelf minder afstand komen. Maar daarin schuilt ook een gevaar. Aanraken en aangeraakt worden drukt namelijk ook iets uit over de sociale of machtsverhouding tussen personen. Als je iemand aanraakt, hoe onschuldig dat ook bedoeld is, kan de ander dat heel anders opvatten.